Andrzej Firewicz pisał…

pisali62 marca 1864 r. car Aleksander II wydał ukaz o uwłaszczeniu wszystkich włościan i ziemie dzierżawione przez chłopów przeszły na ich własność…

Społeczeństwo wiejskie było wówczas zmuszane do składania „adresów dziękczynnych” w postaci stawiania pomników wdzięczności.

Koloniści niemieccy wystawili takie pomniki w Płatkownicy oraz na rozstaju dróg w Sojkówku. Ich odsłonięcie nastąpiło 3 marca 1867 r. – w kolejną rocznicę podpisania ukazów carskich.

??????????????????????Umocowano na nich metalowe tablice z poddańczym napisem: Na pamiątkę uwłaszczenia włościan dnia 14 lutego/2 marca 1864 r. włościanie gminy Płatkownica Bogu na chwałę Monarsze Aleksandrowi II na szczerą pamiątkę ten pomnik wznieśli dnia 19 lutego/2 marca 1867 r.

pisali8Młodzież chłopska od czasu do czasu zrywała te tablice. Przetrwały one do 1915 r. Po ustąpieniu wojsk zaborczych usunięto je. Pomnik w Sojkówku przerobiono na kapliczkę Matki Boskiej,

pisali9zaś pomnik w Płatkownicy rozebrano, a cegłę zużyto na budowę w Sadownem koło kościoła pomnika zwieńczonego krzyżem dla upamiętnienia przypadającej w 1917 r. setnej rocznicy śmierci Tadeusza Kościuszki. Jedna z żeliwnych tablic niszczała wiele lat w Sojkówku, dopóki nauczyciele z Sadownego, Bogusław Kić i Edward Sówka, nie przenieśli jej do szkoły, gdzie znajduje się do dziś w Muzeum Ziemi Sadowieńskiej.

??????????????????????Pewną sensacją stało się odnalezienie 15 maja 2003 r. tablicy z drugiego pomnika wzniesionego w Sadownem. Zasadnicza treść napisu na tablicy jest identyczna jak na tej, która już znajduje się w Muzeum. Różni się tylko dwoma szczegółami: ufundowali ją „włościanie gminy Sadowne”, a stało się to rok wcześniej niż uczynili to „włościanie gminy Płatkownica”, tzn. w 1866 r. Ta tablica również została przekazana do Muzeum Ziemi Sadowieńskiej.

Źródło: Sadowne i okolice wczoraj i dziś, Andrzej Firewicz, Warszawa 2004 (pozycja książkowa dostępna w zbiorach Gminnej Biblioteki Publicznej w Sadownem)