Zatrucie pokarmowe?

Każdy z nas doświadczył zapewne zatrucia pokarmowego, którego objawem jest ból brzucha, nudności, wymioty, biegunka, gorączka. Jak postępować w takich przypadkach?

Zatrucie pokarmowe definiowane jest jako dolegliwości spowodowane spożyciem pokarmu lub wody skażonej drobnoustrojami – bakteriami i ich toksynami, pierwotniakami, wirusami lub środkami chemicznymi. Pierwsze objawy pojawiają się już w kilka godzin, a najpóźniej kilka dni od spożycia pokarmu. Objawy są bardzo różne i mają zmienne nasilenie.

Co sprzyja zatruciom pokarmowym?

– nieprzestrzeganie zasad higieny;

– niewłaściwe warunki przechowywania i przygotowywania żywności;

– niedokładna obróbka termiczna produktów wymagających gotowania i smażenia (np. mięsa, ryb);

– przechowywanie wyrobów łatwo psujących się poza urządzeniem chłodniczym;

– używanie wody niezdatnej do picia podczas przygotowywania posiłków;

– spożywanie produktów (głównie mięs i jaj) pochodzących z niewiadomego źródła oraz przechowywanych i sprzedawanych niezgodnie z zaleceniami producenta.

Jak uniknąć zatruć i zakażeń pokarmowych?

Przestrzeganie zasad higieny:

– zawsze myj ręce po wyjściu z toalety i przed przystąpieniem do przygotowywania posiłków;

– dbaj o czystość naczyń i sprzętu kuchennego (ulubionym siedliskiem bakterii są wilgotne gąbki, zmywaki, drewniane deski do krojenia mięsa);

– zwalczaj owady i gryzonie przenoszące zarazki.

Bezpieczna woda i żywność:

– do przygotowywania żywności używaj tylko wody zdatnej do picia;

– kupuj żywność z wiadomego i pewnego źródła, oznakowaną, sprzedawaną w sposób higieniczny i w odpowiednich warunkach;

– stosuj zasadę ograniczonego zaufania do sprzedawcy – unikaj wyrobów garmażeryjnych, przechowywanych poza urządzeniem chłodniczym;

– myj dokładnie owoce i warzywa, szczególnie jeśli będziesz spożywać je na surowo;

– zwracaj uwagę na datę przydatności do spożycia produktów.

Właściwa obróbka termiczna:

– całkowicie rozmrażaj drób, mięso, ryby i ich przetwory przed przystąpieniem do smażenia, pieczenia, gotowania;

– dokładnie gotuj produkty wymagające obróbki termicznej (mięso, drób, jaja i owoce morza);

– potrawy typu zupy, sosy i gulasze przed podaniem zawsze doprowadzaj do wrzenia, aby mieć pewność, że osiągnęły temperaturę 70 st. C;

– przed podaniem mięsa i drobiu zwróć uwagę na sok z ich wnętrza, który powinien być jasny, a nie różowy;

– myj i wyparzaj jaja przed ich użyciem do produkcji potraw.

Segregowanie produktów:

– oddzielaj produkty surowe od gotowych do spożycia. Zwróć szczególną uwagę na sposób przechowywania surowego mięsa, drobiu i owoców morza w urządzeniu chłodniczym;

– używaj oddzielnych noży i desek do przygotowywania surowej żywności.

Odpowiednia temperatura:

– nie pozostawiaj ugotowanej żywności długo w temperaturze pokojowej. Po jak najszybszym schłodzeniu umieść ją natychmiast w urządzeniu chłodniczym (najlepiej poniżej 5 st. C);

– nie przechowuj żywności zbyt długo, nawet jeśli znajduje się ona w urządzeniu chłodniczym;

– skracaj do minimum czas rozmrażania produktów. Najlepiej użyć do tego celu ciepłej wody lub skorzystaj z urządzeń grzejnych;

– wystrzegaj się spożywania częściowo rozmrożonych lodów, ciast kremowych przechowywanych poza urządzeniem chłodniczym.

A jak postępować, gdy już doszło do zatrucia?

Przy biegunce i wymiotach najważniejsze jest właściwe uzupełnianie straconych płynów. Picie słodzonych napojów, np. nektarów, napojów gazowanych, nie jest dobrym pomysłem. Te płyny pogłębiają odwodnienie organizmu. Czysta woda też nie jest najlepsza – nawadnia, ale nie zapewnia dostarczenia właściwej ilości elektrolitów i innych potrzebnych składników.

Dobrym pomysłem będzie picie bulionu lub tak zwanej marchwianki – przecier z marchwi z ryżem na rosole lub wodzie z dodatkiem soli i cukru, alternatywą jest woda, do której dodamy szczyptę soli i łyżeczkę cukru na szklankę. Ważne by pić dużo, przy biegunce i wymiotach nie jest to łatwe zadanie, najłatwiej osiągnąć to przez bardzo częste picie małych ilości płynów.

Jeśli już coś jemy, to niech to będą pokarmy lekkostrawne – kleiki z kaszy manny, ryżu z dodatkiem białego gotowanego mięsa. Wskazane jest unikanie mleka i jego przetworów. Biegunka wymywa enzymy z błony śluzowej jelita w tym trawiące laktozę – cukier zawarty w mleku, co może dawać przejściowe objawy nietolerancji pokarmowej i nasilać już istniejące dolegliwości.

Węgiel aktywny i środki zapierające poprawiają komfort podczas biegunki, dając kontrolę nad wypróżnieniami, ale nie leczą zatrucia i nie skracają czasu trwania dolegliwości.

Spora część zatruć i dolegliwości z nimi związanych mija samoistnie, jednak w razie jakichkolwiek wątpliwości należy zgłosić się do lekarza. Jeśli objawy nasilają się, nie ustępują po 3-4 dniach, w stolcu pojawia się krew lub duże ilości śluzu, silne wymioty uniemożliwiają spożywanie płynów, należy wówczas niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

Agata Tabor – pielęgniarka szkolna

Na podstawie: Profilaktyka zatruć pokarmowych, Wojewódzka Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Warszawie