O pierwszej pomocy słów kilka…
Nie to, że powinniśmy udzielić pomocy poszkodowanym w wyniku nagłych zdarzeń, ale nawet mamy taki obowiązek. Od naszej szybkiej reakcji zależy czasami życie drugiego człowieka. Czy umiemy udzielić pierwszej pomocy przedmedycznej?
Co nazywamy pierwszą pomocą? Wg Wikipedii pierwsza pomoc to zespół czynności wykonywanych w razie wypadku, urazu lub nagłego ataku choroby w celu ochrony życia lub zdrowia poszkodowanego oraz zminimalizowania niekorzystnych następstw, zanim możliwe będzie udzielenie specjalistycznej pomocy medycznej (po przewiezieniu do szpitala).
Pierwsza pomoc powinna być udzielana przez każdą osobę, która ma choć podstawową wiedzę na jej temat!!! Ale czy ją mamy? Być może tak, ale nigdy nie zaszkodzi przypomnieć sobie najważniejsze zasady jej udzielania.
Nim rozpoczniemy swoje działania, powinniśmy upewnić się, że zostanie zachowane nasze bezpieczeństwo, innych ratowników oraz ofiar. Zwróćmy uwagę na potencjalne zagrożenia, które mogą stanowić np.: ruch uliczny, pożar lub zadymienie, zagrożenie wybuchem lub porażeniem prądem, niesprzyjające warunki atmosferyczne, agresja, ryzyko zatrucia drogą wziewną, a także zakażenie się od osoby poszkodowanej, która może okazać się np. nosicielem wirusa HIV, HBV, HCV – tym celu konieczne jest unikanie bezpośredniego kontaktu z krwią poszkodowanego. Podczas przeprowadzania czynności ratunkowych powinno się mieć założone rękawiczki, a także używać maseczki do resuscytacji.
Jakie są zasady i ogólny zakres udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach?
Po upewnieniu się, że ratownikowi nic nie zagraża, należy podjąć następujące kroki:
– podejście do poszkodowanego i ocena jego stanu,
– sprawdzenie przytomności – należy potrząsnąć poszkodowanego za ramiona i zapytać: „Co się stało?” lub „Czy pan/pani mnie słyszy?”,
– zapewnienie pomocy: po ustaleniu stanu poszkodowanego wzywamy pomoc, ale przed rozpoczęciem udzielania pomocy (bezwzględnie dotyczy to resuscytacji krążeniowo-oddechowej, ale można poświęcić 1 minutę na opatrzenie obrażeń bezpośrednio zagrażających życiu, jak krwotok, czy wstrząs) lub – o ile to możliwe – równocześnie (np. prosząc przechodnia, aby zrobił to za ratownika). Podczas zgłoszenia alarmowego należy podać następujące informacje: kto wzywa pomoc, dokładne miejsce wypadku, rodzaj i opis wypadku, kto został poszkodowany i ile osób potrzebuje pomocy medycznej, jakie czynności ratunkowe zostały wykonane, czy istnieją zagrożenia.
Zwykle zawiadamia się pogotowie ratunkowe, ale można także powiadomić straż pożarną czy policję w przypadku wypadku drogowego. Ważne! Nie należy przerywać rozmowy telefonicznej, dopóki nie zadecyduje o tym dyspozytor.
Numery alarmowe w Polsce
Policja – 997
Straż Pożarna – 998
Pogotowie Ratunkowe – 999
Jednolity ogólnoeuropejski numer alarmowy – 112
MOPR, WOPR, GOPR i TOPR – 985 lub 601 100 100
– udrożnienie dróg oddechowych polegające na usunięciu z jamy ustnej ciał obcych i odchylenie głowy – należy zrobić to w przypadku, gdy poszkodowany nie jest przytomny,
– sprawdzenie, czy poszkodowany oddycha (ocena powinna trwać 10 sekund, w trakcie których muszą wystąpić 2 oddechy),
– sprawdzenie, czy poszkodowany nie posiada niebezpiecznych przedmiotów,
– jeżeli poszkodowany oddycha, należy wezwać pomoc i oczekując na pogotowie, ułożyć go w pozycji bocznej bezpiecznej, sprawdzając oddech co minutę, a co 30 minut odwracając na drugi bok. Jeśli nie oddycha, wymaganą procedurą jest RKO.
UWAGA! W przypadku osób urazowych (złamanie, krwotok, uszkodzenie kręgosłupa) poszkodowanego nie należy układać w pozycji bocznej. Kobiety w widocznej ciąży należy położyć na lewym boku, w celu uniknięcia nacisku na żyłę główną dolną. Osobie poszkodowanej nie należy podawać leków – jeżeli nalega na przyjęcie leku przed przyjazdem pogotowia, powinna zrobić to sama.
Musimy też wiedzieć, jak zastosować resuscytację krążeniowo-oddechową (RKO)
Ogólną zasadą przeprowadzania RKO u osoby dorosłej jest schemat rozpoczynający się od 30 uciśnięć klatki piersiowej i zrobieniu 2 wdechów. Czynności te należy powtarzać do momentu odzyskania oddechu przez ofiarę lub przyjazdu pogotowia. Istnieją okoliczności, w których ratownik może przerwać resuscytację, np. jest wyczerpany lub zaistniało zagrożenie jego bezpieczeństwa. Ratownik może także poprosić inną osobę o zastępstwo.
Uciśnięcia: należy wykonywać je na środku klatki piersiowej, używając ciężaru własnego ciała. Dłonie powinny być splecione, łokcie zablokowane. 30 uciśnięć należy wykonać na głębokość około 5-6 cm (u dorosłego człowieka), z częstotliwością 100-120 uciśnięć na minutę.
Wdechy: przez maseczkę należy wdmuchnąć około 0,5 litra powietrza – tak, aby uniosła się klatka piersiowa poszkodowanego. Nos ofiary powinien być zatkany, a głowa odchylona do tyłu.
Pierwsza pomoc u małego dziecka rozpoczyna się od 5 wdechów, poprzez nos i usta, następnie trzeba wykonać 30 uciśnięć klatki piersiowej (dwoma palcami, na głębokość ok. 1,5 cm). Czynności te powtarzać według schematu: 2 wdechy na 30 uciśnięć klatki piersiowej.
Pamiętajmy! Szybkie podjęcie działań związanych z pierwszą pomocą znacznie zwiększa szansę na uratowanie życia i zdrowia poszkodowanego!
Agata Tabor – pielęgniarka szkolna
Źródła:
– Interna Szczeklika 2015/2016, pod red. Piotra Gajewskiego, Medycyna Praktyczna, Kraków 2015
