Witamina D3

W naszym klimacie jest mało dni słonecznych, dlatego co druga osoba cierpi na niedobór witaminy D3. Bardzo ważna jest właściwie zbilansowana dieta oraz suplementacja witaminy D w przypadku noworodków, niemowląt oraz osób, u których zanotowano jej niedobory.

Witamina D jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Powstaje z pochodnej cholesterolu, która przekształca się z prowitaminy D pod wpływem działania promieni UV do witaminy D. Jaki wpływ na organizm dziecka ma witamina D?

  • Witamina D3wpływa na prawidłowy rozwój dziecka.
  • Dzięki tej witaminie wapńwchłania się w jelitach, dzięki czemu odkładany jest w kościach, co zapobiega krzywicy.
  • Jej niedobór wpływa na łamliwość kości.
  • Witamina ma pozytywny wpływ na uzębienie. Według badań dzieci, które regularnie ją przyjmowały, mają mniej ubytków w zębach mlecznych, a zęby stałe są odporniejsze na działanie próchnicy.
  • Podawana w okresie dziecięcym może zapobiegać osteoporoziew starszym wieku.
  • W połączeniu z wapniem reguluje pracę układu nerwowego i serca.
  • Łagodzi stany zapalne.
  • Bierze udział w regulacji stężenia glukozy we krwi.
  • Działa pozytywnie na skórę.

Jak objawia się niedobór witaminy D3?

  • Występuje nerwowość dziecka połączona z problemami z zasypianiem.
  • Pojawiają się zaparcia.
  • Zwiększa się napięcie mięśniowe.
  • Rączki dziecka mogą zacząć drżeć.
  • Zwiększa się potliwość, najczęściej w okolicy potylicy.

Przy wszystkich tych objawach konieczna jest wizyta u pediatry, który powinien zlecić badania krwi. Czasem konieczne jest zwiększenie dawki witaminy D przyjmowanej przez dziecko.  

Co z dorosłymi?

W warunkach klimatycznych panujących w Polsce zapewnienie odpowiedniej do potrzeb syntezy witaminy D w skórze jest trudne nawet w okresie letnim. Niemożliwe jest również zapewnienie właściwej ilości witaminy D wyłącznie w oparciu o produkty spożywcze. Naturalnym źródłem witaminy D jest jej synteza w skórze – występuje ona pod wpływem promieniowania słonecznego. Niestety, wyniki badań pokazują, że rzeczywistą skuteczność syntezy skórnej obserwuje się jedynie u dzieci i młodzieży oraz osób dorosłych (ale nie seniorów), które w okresie letnim często przebywają na otwartej przestrzeni – jeśli nie stosują kremów z filtrem przeciwsłonecznym SPF.

Ale nawet, jeśli uda się wytworzyć witaminę D w trakcie wakacji lub urlopu, to jej zasoby wystarczają jedynie na 2-3 kolejne miesiące. W efekcie, w późnych miesiącach jesiennych, przez całą zimę i całą wiosnę, a więc przez większą cześć roku, narażeni jesteśmy na życie w stanie niedoboru witaminy D. A konsekwencją może być obniżona odporność oraz poczucie ogólnego osłabienia.
Możemy wówczas skorzystać z naturalnego źródła witaminy D, jakim jest zróżnicowana dieta, bogata w ryby morskie, mleko, jaja kurze. Niestety zapewnienie właściwej ilości witaminy D wyłącznie w oparciu o produkty spożywcze, wymagałoby spożywania dziennie: kilkuset gramów ryb morskich, kilkudziesięciu jaj kurzych lub kilkunastu litrów mleka krowiego. Jest to, zatem, niemożliwe. Warto więc łączyć zdrową dietę, zawierającą wszystkie składniki odżywcze – w tym również witaminę D, z suplementacją (zalecaną przez ekspertów w każdym wieku).

Jak podawać witaminę D?

Noworodki i niemowlęta – Witamina D przenika w niewielkiej ilości do pokarmu kobiecego, dlatego suplementacja u matki nie rozwiązuje problemu zaopatrzenia w tę witaminę niemowlęcia. Bez względu na to czy niemowlę jest karmione piersią czy mlekiem modyfikowanym, zaleca się przez pierwsze pół roku życia suplementację witaminy D w ilości 400 IU/dobę.  Z uwagi na rosnące potrzeby żywieniowe maluchów po 6. miesiącu życia rekomenduje się by codziennie suplementować 400-600 IU witaminę D aż do skończonego 12 miesiąca życia. Mleko stanowi podstawę żywienia dziecka w pierwszym roku życia, jednak eksperci są zgodni, że suplementacja witaminy D w tym okresie rozwojowym jest niezbędna z uwagi na szereg korzyści jakie niesie ze sobą.

Dzieci i młodzież (1-18 lat) – Dzieci powyżej 1. roku życia również znajdują się w grupie ryzyka niedoborów żywieniowych, związanych z witaminą D.  Roczniaki mają zapotrzebowanie na witaminę D jest sześciokrotnie wyższe niż dorośli w przeliczeniu na kilogram masy ciała. Jak pokazują badania, spożycie tej witaminy z dietą jest przeważnie niewystarczające, stąd konieczność uzupełniania jej poprzez spożywanie produktów wzbogacanych w tę witaminę oraz jej suplementację –  zawsze po konsultacji z lekarzem. Dzieci w wieku 1–10 lat nie muszą suplementować witaminy D, jeżeli przebywają na słońcu z odkrytymi przedramionami i podudziami, przez co najmniej 15 minut w godzinach od 10.00 do 15.00, bez kremów z filtrem, w okresie od maja do września. Jeżeli warunki te nie są spełnione to warto suplementować witaminę D w dawce 600–1000 IU/dobę, w zależności od masy ciała i podaży witaminy D w diecie, przez cały rok.

Osoby dorosłe (powyżej 18 lat) – suplementacja w dawce 800-2000 IU na dobę (zależnie od masy ciała) jest zalecana przez cały rok, jeśli nie można zagwarantować w okresie letnim wystarczającej syntezy witaminy D przez skórę.

Osoby starsze (65 lat i powyżej) powinny przyjmować dawkę 800-2000 IU przez cały rok ze względu na pogarszającą się z wiekiem skuteczność skórnej syntezy witaminy D.

Kobiety ciężarne i planujące ciążę – kobiety planujące ciążę powinny rozpocząć lub utrzymać suplementację zgodnie z wytycznymi dla dorosłych. Kobietom w ciąży rekomenduje się dawkę 1500-2000 IU na dobę. Suplementacja powinna się rozpocząć przynajmniej od drugiego trymestru ciąży.

Osobne wytyczne ustalono dla osób z grup ryzyka niedoboru witaminy D (np. wcześniaków), osób z otyłością (także dzieci i nastolatków), osób pracujących w nocy i o ciemnej karnacji. Osoby te wymagają większych dawek witaminy D i powinny one zostać indywidualnie dobrane przez lekarza.

Uwaga!!! Powinniśmy jednak pamiętać, że chociaż suplementy diety są dostępne w aptekach bez recepty, to należy je zażywać zgodnie z dawkowaniem znajdującym się na opakowaniu. Warto także rozpoczęcie suplementacji omówić z lekarzem, który na podstawie specjalistycznych badań określi dla nas odpowiednią dawkę i zdecyduje czy nie ma przeciwwskazań do przyjmowania preparatu.

Nadmiar witaminy D jest w tylko w niewielkiej ilości wydalany z organizmu człowieka i gromadzi się w narządach takich jak: wątroba, mózg, a także skórze, kościach oraz innych tkankach. Wywołuje również nadmierne uwalnianie wapnia z kości i odkładanie się go m.in. w nerkach, wątrobie, skórze, sercu, płucach, naczyniach krwionośnych, powodując zwapnienia.

Do symptomów przedawkowania należą:

– zapalenie skóry,

– nudności,

– utrata apetytu,

– bóle głowy i brzucha,

– biegunka lub zaparcia,

– wzmożone pragnienie,

– nadmierne pocenie,

– częste oddawanie moczu, który może być mętny,

– metaliczny smak w ustach,

– niewydolność nerek,

– opóźnienie rozwoju umysłowego i fizycznego,

– nadpobudliwość i rozdrażnienie,

– nieregularna czynność serca,

– zmiany w naczyniach krwionośnych i sercu, zwiększone ryzyko miażdżycy, zawału serca oraz kamieni nerkowych,

– możliwość wystąpienia wad rozwojowych u płodu.

Agata Tabor – pielęgniarka szkolna

Na podstawie:

https://1000dni.pl/0-6-miesiecy/przyczyny-niedoborow-witaminy-d?gclid=EAIaIQobChMI7oeCyPG3-wIVhwCiAx2rsABAEAAYAiAAEgKQV_D_BwE

https://zdrowie.parenting.pl/witamina-d3-a-rozwoj-dziecka

https://www.doz.pl/czytelnia/a14862-Czym_grozi_przedawkowanie_witaminy_D