Wigilijny śledzik

Wigilia rozpoczyna święta Bożego Narodzenia, a wieczór wigilijny jest w tradycji polskiej najbardziej uroczystym wieczorem w roku.

W tradycji ludowej, oprócz pradawnych zwyczajów, nastąpiło przemieszanie z obrzędowością i wiarą chrześcijańską. Przygotowania do Świąt Bożego Narodzenia są jednocześnie oczekiwaniem i realizacją naszych tradycji, których stałymi i nieodłącznymi elementami są: strojenie choinki, wigilijny opłatek, świąteczne prezenty, bożonarodzeniowe szopki, kolędy i pastorałki i pasterka.

Od niepamiętnych jednak czasów kolacja wigilijna była najważniejszym momentem tych Świąt. Składała się ona z potraw postnych i zasiadano do niej, gdy na niebie ukazywała się pierwsza gwiazdka. Obowiązkowo na stole, oprócz czerwonego barszczu, kompotu z suszonych śliwek, grzybów i kapusty, musiała znaleźć się ryba – pod różnymi postaciami. A jak ryba, to oczywiście „tradycyjny” śledzik. Oto kilka propozycji przygotowania potrawy „z udziałem śledzi”.

Wigilijne śledzie marynowane

Składniki: 4 duże wymoczone śledzie, 3 łyżki przecieru pomidorowego, po 2 łyżki przegotowanej wody, czerwonego octu winnego i cukru, 1 łyżka tartego chrzanu, 2-3 łyżki oleju.

Dokładnie wymoczone śledzie osuszamy, usuwamy skórę i ości, kroimy na 4-6 cm kawałki. Dokładnie ucieramy cukier z wodą, octem, przecierem pomidorowym i startym chrzanem, cały czas stopniowo dodając olej. Śledzie układamy warstwami w szklanym słoju, każdą warstwę skrapiając przygotowanym sosem. Przykrywamy i wstawiamy na 12-24 godziny do lodówki, aby „dojrzały”.

Śledzie w oleju

Składniki: 1/2 kg śledzi, ½ szklanki mleka, 1/3 szklanki oleju, 3 łyżki musztardy, 2-3 ziarna pieprzu, 2-3 ziarna ziela angielskiego, liść laurowy, goździk.

Śledzie przez 1-2 godziny moczyć w mleku. Olej wraz z przyprawami zagotować i ostudzić. Filety posmarować musztardą, zwinąć ciasno w rulonik, spiąć wykałaczką, ułożyć w słoju i zalać ostudzonym olejem z przyprawami. Przykryć. Przechowywać w lodówce do 2 tygodni. Można podawać po 3-5 dniach, przybrane zieloną pietruszką lub jarmużem, wraz z pieczywem.

Śledzie w kożuszku

Składniki: 25 dag płatów śledziowych w oleju, 3 jaja na twardo, 3-4 buraki, cebula, 4-5 ziemniaków, 2/3 szklanki majonezu, pieprz, sól.

Śledzie pokroić na małe kawałki i rozłożyć w salaterce. W osobnych naczyniach ugotować ziemniaki i buraki. Zetrzeć je do osobnych miseczek na tarce o dużych oczkach. Jaja posiekać w drobną kostkę. Na warstwę śledzi najpierw rozłożyć drobno posiekaną cebulę, potem buraki, cienką warstwę majonezu, następnie ziemniaki i znów majonez. Wierzch potrawy posypać rozdrobnionymi jajami, oprószyć solą i pieprzem.

Śledzie w śmietanie

Składniki: 10 filetów śledziowych, 2 cebule, szklanka mleka, szklanka śmietany (18%), 2 jabłka (antonówki), sok z cytryny, łyżka siekanej natki pietruszki, cukier, pieprz, sól.

Filety moczyć w mleku 1-2 godziny, osączyć i pokroić każdy na 4-5 części. Cebulę pokroić w krążki, sparzyć wrzątkiem na sicie, wystudzić. Dodać do cebuli obrane i starte na tarce o dużych oczkach jabłka. Całość skropić sokiem z cytryny, dodać sól i cukier oraz odrobinę pieprzu do smaku, wymieszać ze śmietaną. Na dnie salaterki ułożyć warstwę cebuli z jabłkami i śmietaną, następnie warstwę śledzi i przykryć pozostałą cebulą z jabłkami i śmietaną. Posypać natką. Podawać z ziemniakami z wody i surówką z kapusty.

Śledzie pikantne

Składniki: 8 filetów śledziowych, 6-8 marynowanych pieczarek, ogórek kwaszony, szklanka majonezu, 2 jajka na twardo, cukier, pieprz, sól.

Filety moczyć 1-2 godziny w wodzie mineralnej. Następnie zwinąć w ruloniki, ułożyć na półmisku i zalać sosem przygotowanym w następujący sposób: pokroić w drobną kostkę grzybki, ogórek i obrane z łupin jaja, wymieszać z majonezem. Doprawić do smaku pieprzem, cukrem i solą. Podawać z pieczywem, przybrane nacią pietruszki.

Tekst: Sławek Chyliński