Miałem sen… o zjednoczonej Europie
„Miałem sen” to znany zwrot z przemówienia Martina Luthera Kinga wygłoszonego w 1963 roku. Jego piękne marzenie – sen, który wydawał się nierealny, jednak ziścił się.
Taki „sen na jawie” i dotyczący zjednoczonej Europy miał prawie dwieście lat temu Wojciech Jastrzębowski.
4 lutego br., w ramach projektu i głównie za sprawą Fundacji im. Wojciecha Bogumiła Jastrzębowskiego „My obywatele Unii Europejskiej”, której założycielem jest Olgierd Łukaszewicz, odbył się „Dzień Europejski w Sadownem”.
Celem wspomnianego projektu jest przypomnienie, że od wieków w naszym kraju marzono i mówiono o tworzeniu wspólnej Europy, która dzisiaj przechodzi próbę okresu zjednoczenia. Ten obecny stan, w tym kształt i główne zasady współistnienia narodów europejskich, Europa może zawdzięczać także wybitnym Polakom, a wśród nich Wojciechowi Jastrzębowskiemu, który jest autorem wizjonerskiego dzieła pt. „Konstytucja dla Europy, jako ustawa mająca zapobiec wojnom”. Stanowi ono projekt zasad połączenia państw europejskich i pokoju między narodami. Składający się z 77. artykułów projekt traktatu stworzony przez Jastrzębowskiego był niczym Karta Narodów Zjednoczonych z 1945 roku zamkniętą i spójną całością. Wiele z jego pomysłów zrealizowało się w obecnym kształcie Unii Europejskiej.
Kim był Wojciech Jastrzębowski?
Wojciech Bogumił Jastrzębowski żył w latach 1799 – 1882. Urodził się we wsi Giewarty, obecnie należącej do gminy Janowo, w województwie warmińsko-mazurskim.
Zasłużył się przede wszystkim jako botanik i florysta (zgromadził około 1500 gatunków roślin krajowych). Szczególnie ukochał botanikę leśną. Należał do pionierów turystyki i krajoznawstwa polskiego. Znał się na miernictwie, gnomonice. Zbudował gnomo graf – narzędzie do wykreślenia zegara słonecznego na nieregularnej powierzchni.
Uważany jest za protoplastę ergonomii. Był uczonym, który przyrodę rozpatrywał jako integralną całość i już w XIX w. postulował ochronę środowiska naturalnego. Dziś możemy stwierdzić, że dążył do harmonii człowieka z całym ekosystemem. Był profesorem zoologii, botaniki, mineralogii i fizyki w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego w Marymoncie, a następnie twórcą Zakładu Praktyki Leśnej w Feliksowie. Jako profesor Instytutu rolniczego, zyskał niesłychaną miłość i sympatię studentów oraz praktykantów.
Dzięki swojemu traktatowi o pokoju między narodami i konstytucji dla zjednoczonej Europy, nie tylko wszedł do grona myślicieli europejskich, ale dał podwaliny pod naukę o pokoju, która niedawno się wyodrębniła. Był autorem prekursorskich „…myśli o wiecznym przymierzu między narodami ucywilizowanymi” Europy z 1831r. i „Konstytucji dla Europy”. Są to dzieła unikalne. Głosił on ideę pokojowego współistnienia narodów wolnych, demokratycznych i samorządnych. Żył przecież w czasach, kiedy ziemie polskie były pod zaborami. Sam uczestniczył w powstaniu listopadowym, brał udział w bitwie pod Olszynką Grochowską.
Na szczególną uwagę zasługują jego zainteresowania i przekonania pacyfistyczne. Zawarł je w ogłoszonym w 1831 r. traktacie „Wolne chwile żołnierza polskiego, czyli myśli o wiecznym przymierzu między narodami ucywilizowanymi”. Drugą część traktatu stanowiła Konstytucja dla Europy –„Niektóre myśli do prawa ustalającego wieczny pokój w Europie”. Jako wizjoner zjednoczonej Europy był protoplastą współczesnego globalizmu, zakładał odejście od wąsko pojmowanych interesów narodowych na rzecz idei bratniego przymierza. Celem każdego narodu miało być doskonalenie człowieka i „zaszczepienie miłości między narodami”.
Jak przebiegało wydarzenie „Dzień Europejski w Sadownem”?
We wtorek 4 lutego w Sali OSP w Sadownem przybyłych powitali w imieniu Organizatorów spotkania: p. Ewa Piórkowska – Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Sadownem oraz p. Waldemar Cyran – Wójt Gminy Sadowne.
Dzień Europejski rozpoczęto prezentacją multimedialną o książce p. Alicji Wejner „Azymut wspólna Europa. Jastrzębowski”. Publikacja ta stanowi publicystyczno – literacki portret wybitnego botanika, wynalazcy, meteorologa, leśnika, klimatologa, ojca ergonomii, krajoznawcy, pedagoga, powstańca listopadowego i autora Konstytucji dla Europy 1831r. w jednej osobie – Wojciecha Bogumiła Jastrzębowskiego.
Po prezentacji książki odbyło się wspólne czytanie i teatralna prezentacja fragmentów „Konstytucji dla Europy 1831 – Romantycznego Testamentu Jastrzębowskiego” w wykonaniu aktorów: p. Janusza Leśniewskiego i p. Olgierda Łukaszewicza oraz uczestników wydarzenia. Prelekcję „Warto żyć w zjednoczonej Europie” wygłosił p. Piotr Maciej Kaczyński, po czym nastąpiła krótka debata i dialog obywatelski o współczesnej Europie i jej przyszłości, a już na koniec – Prezes Stowarzyszenia „My Obywatele Unii Europejskiej” p. Witold Moszyński wygłosił apel: „Uratują nas drzewa – sadźmy lasy Jastrzębowskiego”.
„Miałem sen, wielki sen…” – czy sen Wojciecha Jastrzębowskiego w pełni się ziści? Tego chyba nie wie nikt i na pełne zmaterializowanie Jego marzeń potrzeba będzie wiele, wiele lat – oczywiście już tylko i wyłącznie na jawie.
Tekst/foto: Sławek Chyliński
Źródła:
